Việt Nam Cộng Hòa (1954-1975) - chế độ dân chủ, tự do

Chế độ Việt Nam Cộng Hòa hình thành từ năm 1954 đến năm 1975 với đầy đủ tính ưu việt của một quốc gia dân chủ tự do thực sự theo tiêu chuẩn sống của các nước Phương Tây. Tuy 20 năm luôn ở trong tình trạng chiến tranh nhưng miền Nam Việt Nam vẫn duy trì được tinh thần tự do, dân chủ. Người dân luôn được hưởng và đảm bảo các quyền tự do căn bản của họ.

1. Về các quyền tự do căn bản: Họ được đi bầu cử tự do, được quyền lựa chọn những nhà lãnh đạo phù hợp với ước muốn và nguyện vọng của họ. Báo chí được quyền tự do chỉ trích sai trái của chính phủ, mọi sinh hoạt và hoạt động báo chí luôn được diễn ra công khai, tự do và bình đẳng. Tại Sài Gòn lúc đó có hàng trăm tờ báo lớn nhỏ do tư nhân làm chủ hoàn toàn không bị Chính phủ áp đặt. Chính vì vậy người dân được nói những gì mình muốn nói, được quyền tự do tư tưởng, được đọc và được viết những điều mình muốn. Giới văn nghệ sỹ như nhà văn, nhà thơ, nhạc sỹ được tự do sáng tác theo cảm hứng không bị gò ép trong khuôn khổ để buộc phải cổ súy cho một đối tượng hay một tổ chức nào. Văn học miền Nam lúc bấy giờ tách hẳn khỏi miền Bắc từ lối sáng tác cho đến tư tưởng nên hình thành một phong cách viết hoàn toàn riêng biệt: trong sáng và vô tư, mềm mại và lãng mạn khác với tính hô hào cổ động của văn học miền Bắc. Tuy nhiên sau năm 75 kho tàng văn hóa quý giá này đã bị bàn tay chế độ phá hủy không thương tiếc.

Miền nam trù phú là mảnh đất hứa cho mọi người dân. Họ được đi đâu tùy thích, định cư ở bất cứ đâu họ muốn, không có chế độ ép buộc hộ khẩu. Chính phủ VNCH luôn tôn trọng tín ngưỡng của mọi người dân, luôn bảo hộ cho các tổ chức hoạt động tín ngưỡng, không xen vào các hoạt động tôn giáo và ép buộc tôn giáo phải theo chính phủ.

2. Về kinh tế: chính phủ cho phép người dân được tự do bỏ vốn kinh doanh, mở cửa hàng, công ty, xí nghiệp. Bộ mặt miền Nam dưới thời VNCH thực sự phồn thịnh và ấm no. Nhờ giao thương rộng rãi với các nước phát triển, kinh tế miền Nam luôn khởi sắc, giao thông thuận tiện, nhà cao tầng tại Đô thành Sài Gòn và các thành phố lớn mọc lên như nấm. Những năm 70 chính phủ xóa bỏ chế độ bất công về ruộng đất từ thời Pháp thuộc, mua lại đất của điền chủ, địa chủ chia cho nông dân.

3. Về giáo dục: mảnh đất miền Nam thực sự là mảnh đất kiểu mẫu về chế độ giáo dục toàn diện, sắc sảo và đầy đủ. Việc thi cử rất khó khăn nên hệ thống văn bằng rất có giá trị và phản ánh đúng thực chất. Thập niên 70 chính phủ VNCH đã đưa nhiểu sinh viên đi du học tại ngoại quốc, nhiều nhất là Mỹ và Pháp. Bậc tiểu học không phân biệt giàu nghèo, giai cấp đều được miễn học phí. Bậc Trung học, thi cử diễn ra công bằng. Bậc Đại học ở Sài Gòn đều được miễn học phí, sinh viên chỉ phải đóng tiền ghi danh và tiền thi cuối năm.

Thư viện A.Lincoln

4. Về Y tế: tuy vẫn còn những bất công về việc chăm sóc sức khỏe giữa người giàu và người nghèo nhưng cũng có rất nhiều bệnh viện công được xây dựng dành cho người nghèo nên nhìn chung là đầy đủ. Bác sỹ, y tá đều có tay nghề chuyên môn, kiến thức y khoa được đào tạo tại các trường Đại học Y khoa, và đặc biệt là đầy đủ y đức.

5. Về luật pháp: dưới chế độ VNCH, công lý đã mang đến cho người dân một cuộc sống dễ thở không có cường quyền hay áp bức, không có án oan, không có chạy án. Các cơ quan an ninh như cảnh sát chỉ được quyền bắt giam nghi phạm trong vòng 24h, nếu không có bằng chứng phải trả tự do.

6. Về đạo đức xã hội: bất cứ xã hội nào cũng tồn tại tính hai mặt, có phát triển là phải có đào thải. Xã hội VNCH cũng không ngoại trừ, cũng tồn tại những phương diện thoái hóa như mại dâm, ma túy, trộm cướp...nhưng đạo đức vẫn chưa bị mất đi và vẫn còn lành mạnh. Có bất công xã hội, có phe đảng nhưng con người được hưởng công bằng, tình người vẫn còn tồn tại rõ ràng trong mối quan hệ giao tiếp hàng ngày.

Ozzie Nguyen

(Bài viết được phân tích và tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau)

Miền nam Việt Nam 1946-1954

Tòa Đô chánh 1955

Nhiều năm qua người Việt sống ở trong và ngoài nước vẫn luôn quan tâm tới vận mệnh nước nhà và luôn đặt ra câu hỏi tại sao Việt Nam  vẫn còn là một trong 10 nước nghèo nhất thế giới. Miền Nam Việt Nam dưới chế độ Việt Nam Cộng Hòa đã từng rất phát triển, trù phú và ôn hòa đặc biệt là Thủ đô Sài Gòn đã từng được mệnh danh là Hòn Ngọc Viễn Đông vượt xa Thái Lan, Hong Kong lúc bấy giờ. Sau năm 1975, miền Nam Việt Nam đã thay đổi quá nhiều dưới bàn tay của chế độ Cộng sản độc tài, toàn trị. Để thấy được sự khác biệt này, người viết xin được tổng hợp một cách ngắn gọn và khách quan về miền Nam Việt Nam một thời để thế hệ sau có thể thấy được một ngày hôm qua đã thay đổi thế nào và cần làm gì cho ngày hôm nay.

1. Địa lý

Căn cứ Hiệp ước 1874, miền Nam Việt Nam là thuộc địa của Pháp. Về mặt hành chính, Nam Kỳ có Đô thành là Sài Gòn Chợ Lớn và 21 tỉnh: Gia Định, Biên Hòa, Thủ Dầu Một, Tây Ninh, Chợ Lớn, Tân An, Gò Công, Mỹ Tho, Vĩnh Long, Cần Thơ, Long Xuyên, Sa Đéc, Châu Đốc, Hà Tiên, Rạch Giá, Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Cap Saint Jacques (Vũng Tàu). Từ năm 1954 -  1964 dưới thời Tổng thống Ngô Đình Diệm, đơn vị hành chính mở rộng thêm một số tỉnh như Long Khánh, Phước Tuy, Bình Tuy, Bình Long, Phước Long, Phước Thành ở miền Đông, Kiến Tường, Kiến Phong ở miền Tây. Sau 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền Cộng sản đã cố tình xóa bỏ 2 địa danh quan trọng nhất miền Nam là Thủ đô Sài Gòn đổi tên thành Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Gia Định bị xóa tên trên bản đồ miền Nam Việt Nam. Sài Gòn, một thành phố hoa lệ được xây dựng theo kiểu Châu âu ở Viễn Đông nay không còn, hầu hết các con đường đã bị đổi tên. Cư dân Sài Gòn gốc miền Nam đã bị nhà cầm quyền đuổi đi các vùng "kinh tế mới" hoặc bị cướp hết tài sản. Nhiều người đã trở thành vô gia cư. Toàn bộ miền Nam quay cuồng trong cơn bão "giải phóng" để rồi phải bỏ xứ mà đi.

2. Kinh tế

Miền Nam Việt Nam là một mảnh đất trù phú, khí hậu ôn hòa, thuận lợi cho sự phát triển kinh tế. Đồng bằng sông Cửu Long là nơi cung cấp lúa gạo nuôi sống cả nước và xuất đi hàng triệu tấn mỗi năm.

Dưới thời VNCH, người dân miền Nam đã có một cuộc sống thật thoải mái, sung túc. Cuộc sống đủ đầy khiến con người luôn hào phóng và chân thành. Từ những năm 1920, con em trong các gia đình khá giả đã được cử sang Pháp du học. Trước năm 1975, dù giàu hay nghèo người miền Nam không bao giờ bị đói rét, và cũng phải ăn cơm độn khoai, bắp như người miền Bắc. Quyền tư hữu ruộng đất đã được luật pháp công nhận và được nhà cầm quyền tôn trọng. Thập niên 1960 chính sách người cày có ruộng của Chính phủ VNCH đã thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của sản xuất nông nghiệp. Sau khi thu hoạch mùa màng nông dân được tự do bán sản phẩm và sức lao động của họ. Sở hữu ruộng đất chỉ phải đóng một mức thuế suất rất nhỏ. Không có gia đình nào nghèo đói đến mức phải bán con gái đi làm vợ thiên hạ hay làm những công việc bán rẻ nhân phẩm.

3 Chính trị

* 1874 - 1945: Trong bộ máy chính quyền từ Trung ương tới địa phương những người lãnh đạo chủ chốt đều có trình độ học vấn cao, tinh thần trọng pháp và liêm chính. Mặc dù thuộc dân Pháp nhưng người dân Nam Kỳ đã được hưởng đầy đủ quyền tự do căn bản của con người do bản Tuyên ngôn 1789 đã nêu: an toàn cá nhân, tự do tư tưởng, tự do báo chí, tôn giáo và tín ngưỡng, tự do giáo dục, tự do cư trú di chuyển và xuất ngoại.

* 1945 - 1954: Trong những năm này Chính trị xảy ra nhiều biến cố, nhiều nhà hoạt động chính trị và trí thức bị thủ tiêu, gia tăng các hoạt động khủng bố, ám sát, giết người tại các nơi công cộng, các cuộc biểu tình, bãi khóa, đình công, bãi thị xuất hiện gây bất ổn chính trị, xáo trộn xã hội miền Nam. Dân chúng miền Nam sống dưới quyền kiểm soát của chính quyền Quốc Gia đã có một cuộc sống tự do thoải mái. Dưới quyền lãnh đạo của một thủ hiến do Quốc trưởng Bảo Đại bổ nhiệm Nam phần đã có một nền hành chính lành mạnh, một nên tư pháp chuyên nghiệp và độc lập, luật pháp tương đối hoàn chỉnh và một hệ thống Quân đội Quốc Gia. Các công chức cao cấp đều có nhiều kinh nghiệm và kiến thức cao, hầu hết đều tốt nghiệp các trường Đại học trong và ngoài nước. Dưới chế độ này, người dân đều được bảo đảm đầy đủ quyền con người của một quốc gia độc lập như:
- Quyền an toàn cá nhân
- Tự do sở hữu ruộng đất, nhà cửa, tài sản
- Tự do kinh doanh
- Tự do báo chí
- Tự do tư tưởng và ngôn luận
- Tự do tôn giáo và tín ngưỡng
- Tự do lập Đảng và Hội
- Tự do khiếu nại và khiếu tố

Ozzie Nguyen
(Bài viết được phân tích và tổng hợp từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau)